Το παρελθόν στα αστέρια.

Έναστρος ουρανός: η προβολή των αστεριών πάνω στον ουράνιο θόλο. Αυτή θα ήταν η επιστημονική απάντηση ενός αστροφυσικού.
Επειδή όμως οι επιστήμονες και ιδίως αυτοί που ασχολούνται με τέτοια θέματα έχουν εξαιρετικά ανεπτυγμένη μια καλλιτεχνική και φιλοσοφική ανησυχία πάνε τον ορισμό ένα βήμα παραπέρα. 
Πως; Μα με μια πολύ απλή επαγωγική σκέψη.

Η ταχύτητα του φωτός όσο μεγάλη και αν την θεωρούμε δεν μπορεί να διασχίσει ακαριαία τόσο μεγάλες αποστάσεις όπως αυτές ανάμεσα στους γαλαξίες οπότε χρειάζεται κάποιο χρόνο. ( Να σημειωθεί ότι το φως από τον ήλιο κάνει περίπου 8 λεπτά να φτάσει στη Γη.) Αυτό έχει ως αποτέλεσμα όταν παίρνουμε μια εικόνα από κάποιο μακρινό αστέρι να μην είναι η τωρινή αλλά εκείνη που είχε πριν από τον χρόνο που χρειάστηκε το φως να διασχίσει την απόσταση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα που κυκλοφορεί στα επιστημονικά περιοδικά πολλά χρόνια τώρα αποτελεί η περίπτωση να βλέπει κάποιος τη γη να κατοικείται από δεινοσαυρους λόγω της μεγάλης απόστασης που μας χωρίζει οποτε της μεγαλης καθυστέρησης του φωτος να ταξιδέψει. 

Και που καταλήγουμε; Στο εξης απλό, φιλοσοφικό και άκρως νοσταλγικό.
Όταν κοιτάζεις τον ουρανό κοιτάζεις το παρελθόν! Έχει μια χροιά μελαγχολίας αυτή η διαπίστωση. Πόσες αναμνήσεις πιθανόν να ξυπνάνε σε κάποιον στη θέα του Ωρίωνα. Η όψη του έναστρου ουρανού είναι από μονη της επιβλητική πόσο μάλλον όταν συνοδεύεται απο μια τέτοια σκέψη. 

Και εδώ υπεισερχεται εύλογα το ερώτημα κατά πόσο είναι σωστό να ασχολούμαστε με το παρελθόν. Φυσικά σημαντικό ρολό παίζει ακόμα ένα φυσικό μέγεθος, ο λόγος για την συχνότητα. Είναι διαφορετικό να αναπολείς στιγμιαία το παρελθόν από το να ζεις αναπολώντας συνεχώς περασμένες καταστάσεις.
Άλλωστε αν είχε και άλλα να προσφέρει δεν θα αποτελούσε παρελθόν αλλά παρόν. 

Τέλος, ας μην ξεχνάμε τα λόγια του Καζαντζάκη:
"Μην εξαρτάσαι από κανέναν και από τίποτα... Από εμπειρία ή ανάμνηση... Η εξάρτηση από το παρελθόν όσο ευχάριστη και αν είναι, το μόνο που κάνει είναι να σου κομματιάζει το παρόν".



Πρώτη δημοσίευση στο @UP Περιοδική Έκδοση του Πανεπιστημίου Πατρών,
2η περίοδος-τεύχος38-Νοέμβρης 2017 από Φιωτάκη Ευτυχία